Παράγοντες κινδύνου Αρτηριακής Υπέρτασης

Η αρτηριακή υπέρταση είναι μια πολυπαραγοντική νόσος. Έτσι εμπλέκονται ως παράγοντες κινδύνου οι:

Ηλικία: Λόγω σκλήρυνσης των αρτηριών που συμβαίνει λόγω ηλικίας, 45% των Ελλήνων και 57% των Ελληνίδων άνω των 75 ετών έχουν υπέρταση. Επίσης, 8% των ανδρών και 10% των γυναικών κάτω των 58 έχουν αυξημένη αρτηριακή πίεση.

Κληρονομικότητα: Έχουν ενοχοποιηθεί γονιδιακοί παράγοντες που αφορούν την αυξημένη συγκράτηση του νατρίου από τους νεφρούς, όπως και σε χαμηλής ποιότητας αγγειακά τοιχώματα, γεγονότα που οδηγούν σε αυξημένες τιμές πίεσης.

Διατροφικοί παράγοντες: Η υπερβολική κατανάλωση αλατιού, του ζωικού λίπους, η μειωμένη πρόσληψη καλίου, καθώς και η υπερκατανάλωση καφεΐνης, προδιαθέτουν την υπέρταση. Έρευνες δείχνουν πως η μείωση του αλατιού από αρχική κατανάλωση 10 γρ. χλωριούχου νατρίου (μαγειρικό αλάτι)/ημέρα στη μισή ποσότητα μπορούν να ελαττώσουν κατά μέσο όρο την αρτηριακή πίεση κατά 4 - 6 mm της στήλης υδραργύρου.

Έτσι, τροφές όπως, άπαχα γαλακτοκομικά, λαχανικά, πατάτες, φρούτα πλούσια σε κάλιο, όπως η μπανάνα,τα πορτοκάλια και οι ξηροί καρποί, ενδείκνυνται για τον έλεγχο της πίεσης.

Κάπνισμα: Οι χημικές ουσίες στο τσιγάρο καταστρέφουν τα τοιχώματα των αγγείων, κάνοντάς τα πιο σκληρά, ενώ κάθε τσιγάρο αυξάνει παροδικά την αρτηριακή πίεση.

Βάρος: Για κάθε 5 κιλά απώλεια βάρους αναμένεται περίπου μείωση της συστολικής και διαστολικής πίεσης κατά 4,4 και 3,6 mm της στήλης υδραργύρου αντίστοιχα.

Αλκοόλ: Τα υψηλά επίπεδα κατανάλωσης αλκοόλ, δηλαδή η καθημερινή κατανάλωση άνω των 5 ποτών, έχουν συχετιστεί με αυξημένη πιθανότητα εγκεφαλικού επεισοδίου. Επίσης, το αλκοόλ ελαττώνει την επίδραση της φαρμακευτικής αγωγής, κάτι όμως που ευτυχώς είναι αναστρέψιμο με την ελάττωση της κατανάλωσής του. Οι υπερτασικοί ασθενείς παροτρύνονται να μειώσουν την κατανάλωση αλκοόλ στα 20-30 γρ. αιθανόλης οι άντρες και 10-20 γρ. οι γυναίκες.

Άσκηση: Η μειωμένη άσκηση αποτελεί προγνωστικό δείκτη καρδιαγγειακής θνησιμότητας ανεξάρτητα από την ύπαρξη υπέρτασης ή άλλων παραγόντων κινδύνου.Έτσι, η αεροβική άσκηση μειώνει τη συστολική και διαστολική πίεση ηρεμίας κατά 3 και 2,4 mm της στήλης υδραργύρου αντίστοιχα, με μεγαλύτερες μειώσεις να παρατηρούνται στους υπερτασικούς ασθενείς.
Συστήνεται χρόνος άσκησης 30-45 λεπτά την ημέρα, τουλάχιστον ανά δεύτερη ημέρα. Ως τύπος άσκησης, η αεροβική, δηλαδή η ρυθμικά επαναλαμβανόμενη άσκηση, όπως κολύμπι, ποδήλατο, περπάτημα. Ο καθορισμός ενός προγράμματος καρδιαγγειακής αποκατάστασης για υπερτασικούς ασθενείς πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο θεραπευτή.

Άλλες παθήσεις: Ο διαβήτης, οι παθήσεις των νεφρών, η υπνική άπνοια και η αυξημένη χοληστερόλη, αποτελούν επιπλέον επιβαρυντικούς παράγοντες.

Το κατάλληλο παπούτσι για υγιή πόδια

Το πέλμα (άκρος πόδας), λόγω των αυξημένων δραστηριοτήτων της καθημερινότητάς μας, καταπονείται καθημερινά. Συνεπώς, η προστασία και φροντίδα των ποδιών είναι απαραίτητη, αφού διατηρεί ξεκούραστα πόδια και ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες ανάπτυξης πόνου και προβλημάτων.

Ένας από τους παράγοντες προστασίας είναι και το σωστό παπούτσι, δηλαδή το παπούτσι που θα διευκολύνει τους γρήγορους ρυθμούς φόρτισης του ποδιού, χωρίς να το επιβαρύνει και να το περιορίζει.

Τι εννοούμε όμως, όταν λέμε "σωστή επιλογή παπουτσιού" και μπορεί αυτό να γενικευθεί ή απαιτεί εξατομικευμένη προσέγγιση;

Παρακάτω παραθέτονται κάποια χαρακτηριστικά που θα πρέπει να προσαρμόζονται στον καθένα μας ώστε να μας οδηγήσουν τελικά στο σωστό παπούτσι.

-Σωστό μέγεθος: Το παπούτσι πρέπει να είναι άνετο κατά τις δραστηριότητες. Το μήκος πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να μην πιέζει τα δάκτυλα, ενώ το μεγαλύτερο δάκτυλο πρέπει να απέχει τουλάχιστον μισό εκατοστό από την άκρη του υποδήματος. Το πλάτος επίσης, πρέπει να είναι κατάλληλο, ώστε να μην πιέζονται τα μετατάρσια (βλ. ανάρτηση με βασική ανατομική άκρου πόδα) και τα νεύρα που υπάρχουν ανάμεσά τους και στο άνω μέρος του ποδιού (κουντεπιέ). Σε αυτό βοηθά η κατασκευή του παπουτσιού με ρύθμιση του πλάτους, δηλαδή με λάστιχο, δέστρες ή κορδόνια.

-Κατάλληλο τακούνι: Ο καταμερισμός της πίεσης στο πέλμα αλλάζει ανάλογα με το ύψος του τακουνιού. Όσο ψηλότερο το τακούνι τόσο μεγαλύτερη η πίεση στα μετατάρσια. Ένα μέτριο τακούνι από 3 έως 5 cm και κατά προτίμηση χοντρό, προσφέρει σταθερότητα κατά τη βάδιση και δεν επιβαρύνει τα γόνατα και τη μέση. Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι ούτε τα επίπεδα παπούτσια, χωρίς τακούνι, θεωρούνται ιδανικά.

- Πάτοι: Σε περιπτώσεις μη φυσιολογικής φόρτισης του πέλματος, που μπορεί να φανεί από πελματογράφημα, συστήνονται ειδικοί πάτοι. Για παράδειγμα, σε μείωση της ποδικής καμάρας, δηλαδή σε πλατυποδία, υπάρχει πόνος και δυσκολία κατά τη βάδιση και επίδραση σε γειτονικές αρθρώσεις, όπως το γόνατο. Πόνο επιφέρει και η πελματιαία απονευρωσίτιδα, δηλαδή ο τραυματισμός των μη ελαστικών κολλαγόνων ινών που βρίσκονται στο κάτω μέρος του πέλματος. Η κατασκευή ειδικών πελμάτων μπορεί να δώσει τη λύση και σε περιπτώσεις τενοντίτιδας, όπως του Αχιλλείου.

-Μορφολογία παπουτσιού: Είναι προτιμότερο να επιλέγονται στρογγυλά ή έστω τετράγωνα, παρά μυτερά υποδήματα. Κι αυτό γιατί τα πολύ μυτερά παπούτσια αποτελούν επιβαρυντικό παράγοντα στη δημιουργία βλαισού μεγάλου δακτύλου (το λεγόμενο «κότσι»), ειδικά εαν ορθοστατούμε ή βαδίζουμε για πολύ ώρα.

-Ποιότητα και υλικό κατασκευής: Παπούτσια από μαλακό δέρμα επιτρέπουν στο πόδι να αναπνέει και δεν το πιέζουν.

-Ειδικά παπούτσια: Συστήνονται και κατασκευάζονται, σε περιπτώσεις προβλημάτων στον άκρο πόδα, όπως παραμορφώσεις των δακτύλων των ποδιών, βλαισό μέγα δάκτυλο, σφυροδακτυλία, ανισοσκελία κάτω άκρου, νευρώματα, τύλοι, κάλοι κ.α, γεγονός που καταδεικνύει την εξατομικευμένη επιλογή.

Κίνηση από τεχνητούς μυς της εταιρίας SRI

Η Αμερικανική εταιρία SRI με έδρα την Καλιφόρνια, κατόρθωσε σύσπαση και χάλαση σε τεχνητούς μυς, προσομοιάζοντας τους φυσιολογικούς, μετά την εφαρμογή ηλεκτρικών ερεθισμάτων.

Τα πειράματα έγιναν με τεχνητούς μυς των ματιών έξι ανθρώπινων πτωμάτων, που συνδέθηκαν με ιστούς γύρω από τα μάτια και σταθεροποιήθηκαν στους κροτάφους με μικροσκοπικές βίδες τιτανίου. Με την εφαρμογή ρεύματος, ο μυς πραγματοποιούσε κίνηση, συμπαρασύροντας τα βλέφαρα και κάνοντας τα μάτια να ανοιγοκλείνουν.

Τα αποτελέσματα των πειραμάτων δίνουν ελπίδες σε ασθενείς με μερική παράλυση του προσώπου, με πάρεση προσωπικού ή τριδύμου νεύρου, που δεν μπορούν να ανοίξουν και να κλείσουν τα μάτια. Μέχρι σήμερα, η παράλυση των βλεφάρων αντιμετωπίζεται είτε με τη μεταφορά μυός από το πόδι στο πρόσωπο, με περιορισμούς για ηλικιωμένους ασθενείς ή ασθενείς με επιβαρυμένο ιστορικό υγείας λόγω της πολύωρης χειρουργικής επέμβασης (6-10 ώρες), είτε με την τοποθέτηση ενός μικρού χρυσού βαριδίου μέσα στο βλέφαρο, ώστε με τη δύναμη της βαρύτητας να βοηθά το μάτι να κλείνει. Αν και η τελευταία μέθοδος είναι αποτελεσματική κατά 90%, σε ετερόπλευρες περιπτώσεις παράλυσης, το βλέφαρο ανοιγοκλείνει βραδύτερα από το φυσιολογικό και έτσι, δεν μπορεί ναι συγχρονιστεί σωστά, ενώ επιπλέον δημιουργεί προβλήματα κατά τον ύπνο.

Οι Αμερικανοί ερευνητές εκτιμούν ότι η μέθοδος αυτή θα είναι διαθέσιμη σε ασθενείς μέσα στην επόμενη πενταετία.

5o Διεθνές Συνέδριο του Ωνάσσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου

5th International Meeting of the Onassis Cardiac Surgery Center

Current Trends in Cardiac Surgery and Cardiology
September 16-18, 2010
Eugenides Foundation Congress Center,
Athens, Greece

http://www.ocsc2010.gr/

Το οστεοαρθριτικό γόνατο

H οστεοαρθρίτιδα είναι μια χρόνια ρευματική πάθηση που εντοπίζεται στις αρθρώσεις των άνω και κάτω άκρων, αλλά και στις αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης. Συνήθως αφορά μία άρθρωση και κυρίως τις αρθρώσεις του κάτω άκρου (π.χ. γόνατο ή ισχίο) που έχουν σχεδιαστεί για να δέχονται φορτίσεις, αλλά και δύο ή περισσότερες αρθρώσεις, όπως στα χέρια και στη σπονδυλική στήλη.

Η οστεοαρθρίτιδα ονομάζεται πρωτοπαθής όταν δεν υπάρχει κάποια εμφανής αιτία δημιουργίας και δευτεροπαθής όταν είναι το επακόλουθο μιας άλλης πάθησης. Γενικά η οστεοαρθρίτιδα είναι μια πάθηση της τρίτης ηλικίας, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε νέους ασθενείς, εάν τραυματισθεί ο χόνδρος (δευτεροπαθής) ή δεχθεί ανώμαλες φορτίσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τα κύρια χαρακτηριστικά της οστεοαρθρίτιδας είναι:



-Προοδευτική καταστροφή του χόνδρου
-Δημιουργία υποχόνδριων κύστεων
-Σκλήρυνση του παρακείμενου υποχόνδριου οστού
-Σχηματισμός οστεόφυτων

-Η ίνωση και ρίκνωση του θυλάκου

Η κλινική εικόνα του οστεοαρθριτικού γόνατος περιλαμβάνει συμπτώματα όπως ο πόνος, με επειδείνωση σε δραστηριότητες που καταπονούν ιδιαίτερα την άρθρωση, όπως το ανέβασμα σκάλας. Με την πρόοδο της νόσου εμφανίζεται πόνος σε μικρή καταπόνηση και σε προχωρημένα στάδια ακόμη και κατά την ηρεμία. Στα τελικά στάδια υπάρχει νυκτερινός πόνος, οπότε ο ασθενής αδυνατεί να βρει μία θέση που να τον ανακουφίζει. Άλλα συμπτώματα είναι η δυσκαμψία, το οίδημα, η παραμόρφωση και διαταραχή του φυσιολογικού άξονα της άρθρωσης. Τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας μπορούν να είναι οξεία, αλλά και να έχουν περιόδους ύφεσης, ποικίλης χρονικής διάρκειας.
Το αποτέλεσμα των παραπάνω, είναι ο περιορισμός της κινητικότητας, η μείωση της λειτουργικότητας και της ανεξαρτησίας του ασθενούς. Ο ασθενής αποφεύγει να βαδίσει αποστάσεις, να ανεβοκατεβεί σκαλοπάτια, να καθίσει για πολύ ώρα, να ανταποκριθεί στις κοινωνικές του υποχρεώσεις, αν αυτές δημιουργούν συνθήκες καταπόνησης για το οστεοαρθριτικό του γόνατο.

Διαγνωστικά, αρκεί μια λεπτομερής κλινική αξιολόγηση και ο ακτινολογικός έλεγχος, όπου διαπιστώνεται η μείωση του μεσάρθριου διαστήματος, η σκλήρυνση του υποχονδρίου οστού κάτω από τον εκφυλισμένο χόνδρο, υποχόνδιες κύστεις στις οστικές επιφάνειες και τα χαρακτηριστικά οστεόφυτα. Οι εξετάσεις αίματος χρησιμεύουν στον αποκλεισμό αυτοάνοσης αρθρίτιδας.

Η θεραπεία περιλαμβάνει τη συντηρητική αντιμετώπιση και τη χειρουργική, σε μεγαλύτερες παραμορφώσεις στο γόνατο, έντονα συμπτώματα και ανικανότητα. Η ιατρική αντιμετώπιση περιλαμβάνει αναλγητικά και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ) τα οποία ελέγχουν συνήθως τα συμπτώματα αλλά δεν εμποδίζουν την εξέλιξη της νόσου. Εφόσον δεν ελεγχθούν τα συμπτώματα, εφαρμόζεται η ενδοαρθρική έκχυση υαλουρονικού οξέος, που είναι ο φυσικός "λιπαντής" της άρθρωσης του γονάτου.Τα κορτικοειδή μπορούν να εκχυθούν επίσης στην άρθρωση, με περιορισμούς στις ετήσιες δόσεις, ή να χορηγηθούν συστηματικά.

Στη φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση, χρησιμοποιούνται φυσικά μέσα για την ανακούφιση του πόνου, όπως η ηλεκτροθεραπεία (πχ. ιοντοφόρεση, υπέρηχος, TENS), LASER, η υδροθεραπεία, η κρυοθεραπεία για περιορισμό της φλεγμονής, η κινητοποίηση, διατατικές ασκήσεις, ασκήσεις εύρους τροχιάς και ενδυνάμωσης, ιδιοδεκτικότητας και ισορροπίας, τεχνικές παροχέτευσης του οιδήματος, μάλαξη, βελονισμός, τεχνικές manual therapy, κ.α.

Δίνονται ακόμη οδηγίες και συμβουλές προφύλαξης για το οστεοαρθριτικό γόνατο, ώστε να γίνουν τρόπος ζωής:

-Εναλλαγή θέσεων κάμψης του γονάτου και έκτασης, ώστε να αποφεύγεται η πολύωρη κάμψη.

-Αποφυγή δραστηριοτήτων που απαιτούν παρατεταμένη φόρτιση και εναλλαγή με τακτική ανάπαυση.

-Αποφυγή δραστηριοτήτων που προκαλούν πόνο, πχ. βαθύ κάθισμα, γονάτισμα.

-Επιλογή κατάλληλων παπουτσιών που μπορούν να απορροφούν τους κραδασμούς και αν χρειάζεται (κυρίως σε παραμορφώσεις του άξονα της άρθρωσης του γονάτου), επιλογή ορθωτικών πελμάτων

- Η κίνηση και το περπάτημα είναι ζωτικά για την άρθρωση και τίθεται σαν στόχος μέσα στην ημέρα

-Η τακτική εκτέλεση ενός κατάλληλου προγράμματος θεραπευτικής άσκησης επιβραδύνει την πρόοδο της οστεοαρθρίτιδας και βελτιώνει την ανεξαρτησία και την ποιότητα ζωής.

-Εφαρμογή κατάλληλης εργονομίας για την προστασία των γονάτων, στο σπίτι και στον εργασιακό χώρο.

-Η απώλεια βάρους μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να αποφορτίσει τα γόνατα.

- Η δραστηριότητα βελτιώνει την ψυχική υγεία και την ψυχολογία και κατ' επέκταση βοηθά την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.

Η εργοθεραπεία συστήνει κάποιους κηδεμόνες ή βοηθητικά μέσα για την εκτέλεση των δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής, που μπορούν να ελένξουν τα συμπτώματα και να προσφέρουν ανεξαρτησία.

Χειρουργικά, η οστεοαρθρίτιδα γόνατος αντιμετωπίζεται με διάφορες τεχνικές, με κυριότερη την ολική αρθροπλαστική του γόνατος, ενώ η μετεγχειρητική φυσικοθεραπεία στοχεύει στην γρήγορη έγερση του ασθενούς, στην ανάκτηση του εύρους τροχιάς, στην ανακούφιση των μετεγχειρητικών συμπτωμάτων, στην ανεξαρτητοποίηση του ασθενούς από οποιοδήποτε βοήθημα βάδισης και στην επανεκπαίδευση της βάδισης και της ισορροπίας.